ՍԱԹՅԱՆ

ԱՇՈՏ  ՄՈՎՍԵՍԻ

Կոմպոզիտոր

06/01/1906, Մերվ (այժմ՝ Մարի, Թուրքմենական ԽՍՀ) – 30/09/1958, Երևան

ԿԵՆՍԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ծնվել է 1906թ. Մերվ քաղաքում։ Հետագայում ընտանիքը տեղափոխվել է Բաքու, որտեղ Սաթյանը մտել է Կարմիր Բանակի շարքերը

1921-1926թթ. եղել է փողային նվագախմբի երաժիշտ, այնուհետև նվագախմբի ղեկավար (կապելմայստեր)

1926-1930թթ. սովորել է Բաքվի Հայարտան երաժշտական ստուդիայում (Ա. Մայիլյանի ղեկավարությամբ)

1930թ.-ից բնակվել է Երևանում

1936թ. ավարտել է կոնսերվատորիայի ստեղծագործական (դասատուներ՝ Հ. Ստեփանյան, ապա՝ Ս. Բարխուդարյան, Վ. Տալյան) և դիրիժորական (դասատու՝ Կ. Սարաջև) դասարանները

1930-1939թթ.՝ եղել է Սունդուկյանի անվան թատրոնում երաժշտական մասի վարիչ և դիրիժոր

1939-1947թթ. ղեկավարել է «Հայկինո» ստուդիայի երաժշտական մասը։

1947-1952թթ.՝ Հայաստանի կոմպոզիտորների միության (ՀԿՄ) վարչության նախագահ, ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միության վարչության անդամ

Սաթյանի ինքնատիպ ոճն ու վարպետությունը ձևավորվել են երգի ժանրում՝ հայ մոնոդիկ երաժշտության տարբեր ճյուղերի կոմպոզիցիոն հատկանիշների ստեղծագործական յուրացման ու զարգացման հիման վրա։ Սաթյանի երգերը (գրված մեծ մասամբ Գ. Սարյանի բանաստեղծություններով) բազմազան են, նախ, իրենց տեսակներով ու մեղեդիական կերտվածքով՝ առանց նվագակցության մասսայական երգ, էստրադային երգ-ռոմանս, խմբերգային կրկնակով երգեր, զուգերգ, խմբերգ, ժողգործիքների, ժողովրդական երգի ու պարի անսամբլի, սիմֆոնիկ նվագախմբի նվագակցությամբ (գործիքային մասի նշանակալից դերով) երգեր՝ ծորուն եղանակավոր, ասերգային-պատմողական, պարային, զարդարուն-կոլորատուրային և այլն։

 

1936թ. Լարային կվարտետ

1942թ. «Զաքիյանի դիվիզիայի քայլերգ» փողային նվագախմբի համար

1952թ. Սիմֆոնիկ պատկերներ «Զանգեզուրի լեռներում»

 

Երգեր.

«Մարտիկի երգը» (նվիրված է Հայրենական մեծ պատերազմի թեմային)

«Սիրո երգ»

«Աղբյուրի մոտ»

«Լավ լսեք ինձ»

«Աշխատանքի երգ»

«Կենաց երգ» և այլն։

 

Վոկալսիմֆոնիկ շարքեր.

1950թ. «Արարատյան հովտի երգեր» (ստացել է ԽՍՀՄ պետական մրցանակ՝ 1952թ.)

1958թ. «Լեռների երգեր»

 

Երաժշտություն բեմադրությունների համար.

1933թ. Բոմարշեի «Ֆիգարոյի ամուսնություն կամ խելահեղ օր»

1934թ. Ն. Գոգոլի «Ռևիզոր»

1934թ. Լ. Սլավինի «Ինտերվենցիա»

1934թ. Դ. Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար» և «Նապոլեոն Կորկոտյան կամ համառոտ երջանկություն»

1935թ. Հ. Պարոնյանի «Ատամնաբույժն արևելյան»

1936թ. Ալ. Օստրովսկու «Ամպրոպ»

1938թ. Յ. Ֆ. Շիլլերի «Սեր և խարդավանք»

1939թ. Ջ. Ջաբարլիի «1905 թվական»

 

Երաժշտություն ֆիլմերի համար.

«Դավիթ Բեկ»

«Մեր կոլխոզի մարդիկ»

«Արարատյան դաշտի աղջիկը»

«Ում է ժպտում կյանքը»

«Գվարդիականի կինը»

«Դուստրը»

«Երկիր հարազատ»

«Անահիտ»

«Լեռնային լճի գաղտնիքը»

«Սովետական Հայաստան»

«Դարեր և տարիներ»

1939թ. «Պատվո նշան» շքանշան

1947թ. ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ

1956թ. Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան

1952թ. «Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ Անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ

1952թ. Ստալինյան մրցանակ

ՄԵԴԻԱԴԱՐԱՆ